Renewable Energy

พลังงานสะอาดคืออะไร?

พลังงานสะอาด คือ พลังงานที่ได้จากทรัพยากรทางธรรมชาติหรือกระบวนการผลิตที่เกิดขึ้นได้ซ้ำ ๆ อย่างไม่มีจำกัด พลังงานสะอาดถือเป็นพลังงานแห่งอนาคตที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม เนื่องจากไม่สร้างผลกระทบ ไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม หรือปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ออกสู่ชั้นบรรยากาศเหมือนพลังงานในรูปแบบอื่น ๆ ไม่ว่าจะเป็นระหว่างกระบวนการผลิต แปรรูป การใช้ประโยชน์ ไปจนถึงการจัดการของเสีย ทำให้พลังงานสะอาดกลายมาเป็นพลังงานทางเลือกใหม่ที่มีความสำคัญมากในปัจจุบัน

แหล่งพลังงานสะอาด

พลังงานสะอาดสามารถแย่งแยกย่อยออกเป็นได้อีก 2 ประเภท คือ พลังงานที่มาจากธรรมชาติ เช่น ลม น้ำ แสงแดด ความร้อนใต้พิภพ ส่วนพลังงานสะอาดอีกประเภทหนึ่งคือพลังงานที่มนุษย์สามารถสร้างขึ้นได้เอง เช่น พลังงานขยะ พลังงานชีวภาพ และ พลังงานชีวมวล ที่ผลิตได้จากเศษวัสดุเหลือใช้ เช่น หญ้าเนเปียร์ ข้าวโพด ชานอ้อย ฟางข้าว ฯลฯ รวมถึงภาคปศุสัตว์ เช่น มูลสัตว์แหล่งพลังงานสะอาดที่สำคัญมีดังนี้

• พลังงานน้ำ (Hydro)

  พลังงานน้ำเป็นพลังงานทดแทนจากธรรมชาติที่สร้างได้จากอ่างเก็บน้ำหรือเขื่อน โดยอาศัยหลักการเคลื่อนที่ของน้ำที่จะเคลื่อนที่จากที่สูงลงสู่ที่ต่ำ โดยในขั้นตอนแรกจะเป็นการกักเก็บน้ำไว้ในอ่างเก็บน้ำหรือเขื่อนเพื่อสะสมพลังงานศักย์ และเมื่อได้ปริมาณน้ำตามที่ต้องการแล้ว จึงทำการเปิดประตูน้ำให้น้ำไหลออกมาเพื่อหมุนใบพัดของกังหันน้ำและเครื่องปั่นไฟฟ้าหรือเครื่องกำเนิดไฟฟ้าในโรงไฟฟ้าพลังน้ำด้วยพลังงานจลน์ และได้มาซึ่งพลังงานไฟฟ้าในท้ายที่สุด สำหรับประเทศไทยแล้ว พลังงานไฟฟ้าที่ได้จากน้ำ (Hydroelectricity) ถือเป็นพลังงานหมุนเวียนที่ผลิตได้มากกว่าพลังงานรูปแบบอื่น ๆ

• พลังงานลม (Wind)

  พลังงานลมเป็นอีกหนึ่งพลังงานสะอาดที่ใช้แล้วไม่หมดไป เราสามารถผลิตกระแสไฟฟ้าจากพลังงานลมได้ด้วยการใช้กังหันลมในการเปลี่ยนพลังงานจลน์ที่เกิดจากการเคลื่อนที่ของลม จากนั้นจึงเปลี่ยนเป็นพลังงานกลอีกทอดหนึ่งเพื่อใช้ในการหมุนเครื่องกำเนิดไฟฟ้าและเปลี่ยนพลังงานกลเป็นพลังงานไฟฟ้าต่อไป ส่วนแล้วใหญ่มักผลิตได้ตามพื้นที่เนินเขา ภูเขาในพื้นที่ห่างไกล หรือชายฝั่งทะเล ซึ่งจะมีทั้งลมทะเลและลมนอกชายฝั่ง ปัจจุบันอาจพบในรูปแบบของทุ่งกังหันลม แต่สำหรับในประเทศไทยเองจะมีอุปสรรคในด้านของความเร็วลม ทำให้ยังไม่สามารถดึงศักยภาพในการใช้ประโยชน์จากพลังงานลมได้เต็มที่

• พลังงานแสงอาทิตย์ (Solar)

  พลังงานแสงอาทิตย์เป็นทางเลือกพลังงานสะอาดที่ใช้ประโยชน์จากแหล่งพลังงานธรรมชาติอย่างแสงอาทิตย์ ซึ่งเป็นทรัพยากรที่มีมากที่สุดของโลกอย่างหนึ่งเพื่อนำมาแปรรูปเป็นพลังงานด้วยระบบโซลาร์เซลล์ที่จะทำหน้าที่ในการเปลี่ยนพลังงานแสงอาทิตย์ให้เป็นพลังงานไฟฟ้า ซึ่งมีตั้งแต่ระบบโซลาร์รูฟที่นิยมใช้ในระดับครัวเรือนไปจนถึงระบบโซลาร์ฟาร์มหรือโรงผลิตไฟฟ้าด้วยเซลล์แสงอาทิตย์ นอกจากพลังงานไฟฟ้าแล้ว พลังงานแสงอาทิตย์ยังสามารถนำไปแปรรูปเป็นพลังงานความร้อนได้อีกด้วย

• พลังงานชีวภาพ/พลังงานชีวมวล (Biogas/Biomass)

  พลังงานชีวภาพและพลังงานชีวมวลเป็นพลังงานที่ได้จากการแปรรูปวัสดุเหลือใช้จากภาคการเกษตร เช่น หญ้าเนเปียร์ ข้าวโพด ชานอ้อย ฟางข้าว ฯลฯ รวมถึงภาคปศุสัตว์ เช่น มูลสัตว์ ให้เป็นพลังงานแก๊สและพลังงานไฟฟ้าด้วยกระบวนการแปรรูปวัตถุชีวภาพตั้งแต่การเผา การผลิตก๊าซ และการหมักผลผลิตทางการเกษตรและมวลสารของสิ่งมีชีวิต พลังงานชีวภาพไม่เพียงช่วยส่งเสริมการใช้พลังงานทดแทนเท่านั้น แต่ยังช่วยสนับสนุนให้เกษตรกรมีรายได้อย่างยั่งยืนอีกด้วย

• พลังงานใต้พิภพ (Geothermal)

  พลังงานใต้พิภพ คือ พลังงานที่ได้จากการนำความร้อนที่กักเก็บไว้ใต้ผิวโลก ซึ่งเกิดจากการสลายตัวของสารกัมมันตภาพรังสี เช่น โพแทสเซียม ยูเรเนียม ทอเรียม ฯลฯ ในเปลือกโลกมาใช้ให้เกิดประโยชน์ด้วยการผลิตเป็นพลังงานทดแทน โดยใช้แรงจากไอน้ำแรงดันสูงที่สะสมอยู่ใต้ชั้นหินไปหมุนกังหันและให้พลังงานกับเครื่องกำเนิดไฟฟ้า และได้เป็นพลังงานไฟฟ้าในท้ายที่สุด

ข้อดีของพลังงานสะอาด

พลังงานสะอาดถือได้ว่าเป็นแหล่งพลังงานทดแทนจากธรรมชาติที่ปลอดภัยและเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ข้อดีของพลังงานสะอาดที่เห็นได้เด่นชัดคือการเป็นแหล่งพลังงานที่ใช้แล้วไม่มีวันหมดไป ต่างจากเชื้อเพลิงที่ได้จากฟอสซิลที่มีอยู่อย่างจำกัด และสามารถหมดไปได้ในวันใดวันหนึ่งในภายภาคหน้า อีกทั้งกระบวนการผลิต แปรรูป นำไปใช้ประโยชน์ หรือจำกัดของเสียของพลังงานสะอาดยังไม่ทำลายหรือส่งผลกระทบต่อสภาพแวดล้อมและชั้นบรรยากาศเหมือนพลังงานอื่น ๆ ซึ่งจะปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ในกระบวนการผลิต แปรรูป การนำไปใช้ประโยชน์ และจัดการกากหรือของเสีย และนำมาซึ่งภาวะโลกร้อน

เราสามารถนำพลังงานสะอาดไปใช้ได้อย่างไร

พลังงานเป็นปัจจัยสำคัญอย่างยิ่งต่อการดำรงชีพของมนุษย์ โดยเฉพาะพลังงานไฟฟ้าที่เป็นปัจจัยพื้นฐานตั้งแต่ภาคครัวเรือน ภาคขนส่ง ไปจนถึงภาคอุตสาหกรรมต่าง ๆ ด้วยการทำหน้าที่เป็นแหล่งพลังงานทดแทนแหล่งพลังงานเดิมที่ได้จากเชื้อเพลิงฟอสซิล ซึ่งพลังงานสะอาดนี้เองยังสามารถนำไปแปรรูปเป็นพลังงานต่าง ๆ เพื่อให้สามารถใช้ประโยชน์ได้อย่างหลากหลาย เช่น พลังงานความร้อน พลังงานไฟฟ้า พลังงานแสงสว่าง ฯลฯ ไม่ว่าใช้ในกระบวนการถนอมอาหารด้วยแสงอาทิตย์ ไปจนถึงการผลิตพลังงานแสงสว่างจากพลังงานแสงอาทิตย์ภายในพื้นที่ที่ห่างไกลจากเสาไฟฟ้า เป็นต้น ดังนั้น พลังงานสะอาดหรือพลังงานทดแทนเหล่านี้จึงตอบโจทย์ในเรื่องการรองรับการผลิตพลังงานทางเลือกเพื่อใช้แทนที่พลังงานจากแหล่งเดิม และช่วยลดปัญหาการขาดแคลนพลังงานในอนาคตได้อีกทางหนึ่งด้วย

ความสำคัญของพลังงานสะอาดต่อโลกอนาคต

พลังงานหลักที่เราใช้กันอยู่ทุกวันนี้ได้มาจากแหล่งพลังงานที่ใช้แล้วหมดไปแทบทั้งสิ้น อีกทั้งความต้องการในการใช้พลังงาน นับวันก็ยิ่งมีมากขึ้น แต่ปริมาณของพลังงานเหล่านั้นกลับมีอยู่อย่างจำกัด ซึ่งสามารถหมดไปได้ไม่วันก็วันหนึ่งในอนาคต ดังนั้น พลังงานสะอาดจึงมีความสำคัญในแง่ของการเป็นแหล่งพลังงานทดแทนที่จะช่วยรองรับความต้องการและความจำเป็นในการใช้งานที่จะเข้ามาทดแทนพลังงานจากเชื้อเพลิงในรูปแบบเก่า อีกทั้งยังช่วยป้องกันปัญหาสิ่งแวดล้อมต่าง ๆ ที่อาจเกิดขึ้นและบรรเทาผลกระทบจากปัญหามลภาวะต่าง ๆ อาทิ ภาวะโลกร้อนและภาวะเรือนกระจก อันเกิดจากการใช้พลังงานในปัจจุบัน ซึ่งส่งผลกระทบต่อสภาพความเป็นอยู่ของทุกชีวิตบนโลกเป็นวงกว้าง พลังงานสะอาดจึงถือเป็นพลังงานแห่งยุคอนาคตที่จะช่วยขับเคลื่อนโลกใบนี้ให้หมุนต่อไปได้อย่างยั่งยืน